گردآوری: جمال اسماعیلی

1- تمام تیرگی‌های قلبی به یاد حق جل و علا از دل آدمی زدوده می‌گردد.
2- هر گاه از سوی خداوند متعال به رنجی دچار شوی و صبر و ثبات را از دست ندادی آنگاه می‌توانی ادعای دوستی خدا را داشته باشی.
3- ویرانی بیشتر مردم از خطاهاست و ویرانی اغلب زاهدان از شهوت‌ نفس، ‌ و ویرانی ابدال از تفکرات وسوسه‌انگیز در خلوت است و ویرانی صد یقین در لحظاتی است که کوچکترین خواب غفلت بر آنان ستولی گردد.
4- با خواسته و آرزوی دل همنشینی مکن زیرا آن طفلی است کوچک و بی‌خرد.
5- پیوستگی به خالق را بر مخلوق ترجیح ده.
6- دنیا را برای نفس و آخرت را برای قلب و مولا را برای سر و باطن نگهداری کن.
7- غفلت تو از خدای ترا از الطاف او محجوب گردانیده است.
8- ایمان عبارتست از گفتار و کردار.
9- قول بدون عمل و عمل بدون اخلاص وزن و ارجی ندارد.
10- درِ گرایش به خلق را ببند و در توجه به خدا را بر روی خود بگشای.
11- سختی‌ها را با صبر و شکیبایی و آسایش و راحتی‌ها را با شکر جوابگو باشید.
12- «مقرب ما یکون العبد من ربه اذا کان ساجداً» یعنی: بنده در حال سجده از هر زمان دیگر به خدا نزدیک‌تر است. «حدیث نبوی»
13- هر گاه در اوای نماز سستی کنید رابطه‌ی شما با خدا قطع خواهد شد.
14- حیات قلب و دلِ زنده‌ی بیدار، ‌ با اجرای اوامر حق و خودداری از منهیات و صبر در بلایا و مقدرات حاصل می‌شود.
- دینت را وسیله ارتزاق قرار بده.
- هر که شکیبایی پیشه کند ارجمند شد.
- یا مسکین از گفتاری که نفع آخرت را در بر نداشته باشد خودداری کن.
- «العیش عیش الاخرة» رسول اکرم(ص)
- حضال پسندیده موجب قرابت و خویشاوندی میان افراد می‌شود.
دوستان خدا وقتی به قرب خداوند نائل می‌شوند کور و کر می‌گردند و جز از خدا از دیگری چیزی نمی‌شنود، ‌ و دیگری را نمی‌بینند. فقط به قرب عشق می‌ورزند، ‌ و هیبت و شکوه جلال حق دل‌های آنان را می‌پوشاند آنگاه از فواید محبت در نزد محبوب بهره‌مند می‌شوند. آنان غرق در جمال و جلال ایزدیند و به چپ و راست توجهی ندارند، ‌ عظمتی در پیش روی دارند که قفا ندارد تمام جن و انس و فرشته آنان را خدمت گزارند. انواع مخلوقات فرمان‌بردارشان می‌شوند، ‌ علم و حکمت به فرمانشان در می‌آید. از فضل خداوند تغذیه می‌شوند و به انس و قرب الهی موفق می‌گردند و از طعام فضل و برکات متغذی می‌شوند و از شراب انس می‌نوشند. رغبتی به شنیدن کلام خلق ندارند.
«هرکس دری از رحمت بر رویش گشوده شود باید آن را فرصت شمارد، ‌ چون نمی‌داند کی بر روی او بسته می‌شود.»
اگر در معاشرت با خلق حدود شرع و رضای خداوند رعایت نشود ناپسند است.
بهشت دو گونه است نقد و نسیه: بهشت نقد در دنیا، ‌ و آن عبارت است از رضا به قضای الهی و قرب حق و مناجات به درگاه خدا و رفع حجاب میان مؤمن و خدا.
اگر عملی انجام دادی و در انتظار عوض و پاداش بودی، ‌ جزای آن نزد مخلوق است. و اگر به منظور حق‌الله و رضای او کاری انجام دادی پاداش تو مقام قرب است.
لازم است که بیاد مرگ باشی و بر آفات و مصیبت‌ها صبر کنی و به خدای تبارک و تعالی در تمام احوال توکل نمایی. «تا دین صفات در تو ملکه شوند.»
توبه بمثابه درختی است که فقط کاشتن آن کافی نیست، ‌ بلکه اصل رشد درخت و ثمره و بهره‌ی آن است وقتی بندگی تو به مرحله‌ی صدق رسید به مقامی نائل خواهی شد که خدا تو را دوست بدارد و محبت خود را در دلت تقویت کند.

مجلس پنجم
هرگاه در مجالس شادمانی حضور یافتید به قصد شادمانی از یاد خدا حاضر شوید، ‌ نه به نیت معالجه‌اند و جهان ظاهر دلیری مردانه، ‌ در کار زار با کفار و در پایداری است.
اما دلیری صالحین، ‌ در مصاف و جدال با نفس و شهوات نفسانی و در احتراز از نزدیکان سوء به ثبوت می‌رسد. و دلیری خواص، ‌ به ترک دنیا و آخرت و غیر از لقاءالله چیزی نطلبیدن، ‌ معلوم می‌گردد.
(یا غلام) بیدار شو پیش از آنکه به بیداری مجبور گردی.
اندوه دین در دل ایحاد کن چه تو در دار اندوه و زندان دنیا قرار داری.
«بشر المؤمن فی وجهه و خرنه فی قلبه» شادمانی مؤمن از چهره‌اش هویدا است و اندوهش در اندرون است. پیامبراکرم(ص)
مرد مؤمن بسیار تفکر می‌کند، ‌ بسیار گریه می‌کند و کم می‌خندد.
پیامبر اکرم(ص)می‌فرمایند: «لاراحه لمؤمن غیر و لقاء ربّه عز و جل»
اگر زیر بنای معنویت سست است در صدد جبران آن باش. زیرا بنای هر عملی توحید و اخلاص است.
بدان که متناسب با قدرت ایمان منکرات و بدی‌ها دور می‌شوند و به اندازه‌ ضعف آن در دل جایگزین می‌شوند.
ریاکار ظاهرش آباد و باطنش ویران است.
کسی که با دست توحید اتکا به خلق را نابود کرد، ‌ و با دست توانای زهد از شر دنیا رست.
و ما سوای خالق را نادیده انگاشت، ‌ صلاح و رستگاری دو قطعی است.
توبه مصاحبت پاکان و راستان نیازمندی
اصل را بر تحصیل توشه آخرت و فرع را بر دنیا قرار باید داد.
«اِنَّ اللهَ لا یعَذِّبُ حَبیبَهُ وَ لکِنْ قَدْ یبْتَلیهِ»
- همانا خداوند دوست خود را عذاب نمی‌دهد اما او را می‌آزماید.
- پرهیزکار در عبادت حق راه تکلف نمی‌پیماید و خدای را ظاهراً و باطناً و بدون تکلف و رنج عبادت می‌کند.
- خداوند برای هرکس نیکی بخواهد، ‌ در خلق را بر روی او می‌بندد و عطای خلق را از او باز می‌دارد بلکه به این طریق به خدا برگردد و از لجن زار به ساحل برسد، ‌ و از نیستی به هستی بیاید.
- کسی که جز از خدا از همه چیز اظهار بی‌نیازی کرد، ‌‌ تمام مردم بد و نیازمند می‌شوند، ‌ و این چیزی است که با خواهش و تمنا بدست نمی‌آید بلکه حصول آن به دل صافی که عمل آن را تأیید کرده باشد، ‌ ممکن است.
- نزدیکی به خدا موجب وقار و سنگینی ذاتی می‌شود.
- هر چه بنده بیشتر احساس قرب کند بار مسؤولیت او سنگین‌تر می‌گردد.
- زبانت را از شکوه و شکایت در نزد خلق نگهدار.
- دلت را خالصانه در خدمت حق قرار ده.
- (یا غلام) به علم خدا مغرور مباش، ‌ بدان که عذاب الهی سخت و دردناک است.
- از نگاه شهوت آمیز بر حذر مباش چون دید شهوانی تخم گناه را در دل می‌کارد.
- یا غلام شاید فردا بیاید و تو در روی زمین نباشی و قرارگاهت قبر باشد، ‌ شاید ساعتی دیگر این امر اجرا شود، ‌ پس این غفلت چیست؟
- اگر خواهان صفای کامل هستی قلبت از خلق ببر و به خالق بپیوند.
- قلب در حال دگرگونی است، ‌ اگر می‌خواهی در جهت صفا دگرگون شود، ‌ لازم است به یادگیری علم و عمل به آن مبادرت نموده و به اخلاص بگروی.
- مؤمن به اندازه‌ی توشه مسافر از دنیا بهره می‌گیرد.
- دلیر کسی است که قلبش را از ما سوی الله خالی کرده باشد، ‌ و بر درگاه قلب خود با شمشیر بر آن توحید و تیغ‌کاری شرع ایستاده باشد، ‌ تا جز خدا کسی داخل آن نشود و قلبش همواره مجموع و بیاد مقلب القلوب باشد.
- عمل برای جلب رضایت غیر خدا کفر است.
- ترک عمل به خاطر خوشنودی خلق ریا و نفاق است.
- قومی که مهر دنیا را از دلش بیرون کرد و تمام هم و غمش با خدا بود تمام اسرار آسمان‌ها و زمین در دلش پیچیده می‌شود، ‌ و از دید قدرت الهی آن‌ها را موجود، ‌ از دیدگاه غیر خدا آن‌ها را فانی می‌دانند. استفاده از روزی را بر حالات بشری حمل می‌کنند.
- تا وقتی که به دنیا علاقه‌مندی، ‌ وصلت آخرت برایت ممکن نیست و تا زمانی که با آخرت اتصال با مولا برایت شکل است.
- از جمله وسایل رسیدن به حق مجالست با فقراء و درویشان است. و دستگیری دیگران
- صفای قلب و وسیله‌ی قرب همانا صبر بر ناکامی‌ها می‌باشد.
- هر کس خدا را شناخت، ‌ غیر خدا در نظرش سبک و بی‌مقدار می‌شود.
- قرب حق غایت آرزوی قلبی و خواست باطنی مؤمن است.
- مؤمن در اندیشه ذات آخرت است و کافر در فکر بهره‌وری از دنیا.
- مؤمن به اندازه‌ی خوراک مسافری که بتواند آن را حمل کند از دنیا بهره می‌گیرد.
- در راه طلب حق صادق باش، ‌ که فقط صدق می‌تواند از بسیاری رنجهایت براند؛ بیضه‌ی وجودت را به منقار صدق سوراخ کن، ‌ و
- دیوار دلبستگی به خلق را با کلند اخلاص و توحید خراب نما.
- قفس علاقه به مادیات را، ‌ با دست زهد بشکن و
- با بال‌های قلب به سوی ساحل دریای قرب پرواز نما.
- ترس از سلطان و والی شهر و دیارت خود خدایی است برای تو؛
- تکیه بر کار و کسب و سود حاصل از آن خدایی است؛
- اعتماد بریزو ، ‌ و قدرت شنوایی و بینائیت، ‌ خدایی است؛
- انتظار سود و زیان و عطا و سغ مخلوق نیز خدایی است.
- حسن بصری: به خدا سوگند که دنیا گوارا نمی‌شود الا با خوار داشتن آن.
- هرگاه قدمی به سوی خدا بر داری، ‌ شادمانی به تو دست ی‌دهد (شادمانی به غیر از این هوی و هوس است)
- به این زندگی عاریه مغرور مباش، ‌ که بزودی از تو گرفته می‌شود.
- یکی از بزرگان فرموده است: در مصاحبت با خلق رضایت حق را در نظر بدار، ‌ نه این که حق را برای رضایت خلق بخواهی.
- هر آن که خدا را شناخت زبانش گنگ می‌شود. تا هنگامی که خداوند اراده کند که به خاطر مصالح مردم وی را گویا سازد.
- هرکس خدای را اطاعت کند همه مردم او را مطیع خواهند بود.
- گریه نوعی عبادت و اظهار ذلت و خواری در مقابل خداوند است.
- دل‌های خود را با آب زلال انس آبیاری کنید.
- تسلیم در برابر مقدرات نشانه سختگی و بلوغ عقلی است.
- مرد خدا با مشاهده‌ی حمال حق از خود بیخود و ذوب می‌شود؛
- بیدار شوید ای غافلان، ‌ هوشیار گردید ای در خواب غفلت فرو رفتگان، ‌ خویش را به رحمت خداوندی عرضه نمائید.
- برای آموختن صنعتی باید متحمل رنج و سختی شوی، ‌ پس برای بنای غیر قابل شکست روحانی رنج هزار باره ساختن و ویران کردن را تحمل نما.
- به گونه‌ای از دنیا و آخرت بهره‌گیر که آن‌ها خدمت‌کار تو باشند.
- قوم راستان از خدا چیزی جز خدا درخواست نمی‌کنند.
- کسی پرسید چگونه مهر و محبت دنیا را از دل بیرون کنم؟ گفت، ‌ به تغییر و تحولاتی بنگر که در احوال دنیا داران و اربابان دنیا رخ می‌دهد اول رقحت بخشیده سپس بر زمین می‌زند.
- منافق هرگاه سخن گفت دروغ می‌گوید، ‌ هر گاه وعده داد خلاف می‌کند و هر وقت مورد اعتماد قرار گرفت خیانت می‌کند و این محک آزمایش بین مؤمن و منافق است.
- هر چه تو را از خدا غافل، ‌ و ذکر وی را از یادت ببرد، ‌ آن به زیان و ضرر توست، ‌ و شوم و ناپسند.
- آیا شرم نداری که لا اله الا الله می‌گوی، ‌ اما در دل هزار خدای دیگر -نهفته- داری؟
- «و اذا تصَّرَ العَبُدُ فی العَمَل ابْتَلاءُ اللهُ عزَّ و جلَّ بِالْهَمِّ» رسول اکرم(ص)
- «انَّ هذه القلوب لتصتَأُ و انَّ جلاءَها قِرأَةُ القرآن و ذِکرُ الْموت و حضُورَ مجالسِ الذِّکرِ» پیامبر اکرم(ص)
- حب دنیا موجب کدورت دل می‌شود.
- قوم راستان در مواجهه با مقدرات الهی صابرند ولی در دوری از ذات حق بی‌تاب.
- مرگ در راه خدا ترک متابعت نفس و هوای طبع است و دوری از عادات و دنباله‌روی مردم، ‌ و توجه نکردن به اسباب ظاهری.
- درخت غفلت با آب جهل آبیاری می‌شود، ‌ اما درخت بیداری از آب تفکر سیراب می‌گردد، ‌ و درخت محبت با آب موافقت پرورش می‌یابد.
- عاقل در مقابل امر خداوند از سرزنش دیگران باکی ندارد.
- شیطان جن بر تو چیره نمی‌شود، ‌ جز به کمک شیطان انس.
- هر گاه خداوند نسبت به بنده‌ای اراده‌ی خیر و نیکی فرماید، ‌ اول وی را محروم می‌کند، ‌ همینکه او را صابر و شاکر یافت، ‌ برمی‌گزیند و از آلودگی‌ها پاک و منزه می‌سازد، ‌ و مشمول عنایت خود قرار می‌دهد.
- هر کس امیدش بر خوفش غلبه کرد. به کفر و زندقه دچار می‌شود و هر کس خوفش بر امیدش چیره شود گرفتار نومیدی می‌شود.
- حق علم را با عمل بدان و حق عمل را با اخلاص ادا کنید.
- با نفس پیش از آن که چیره شوی دوستی مکن.
- خدای عزوجل به کسی که اهل منازعه و اعتراض است عنایتی ندارد.
- (یا غلام) هر گاه لب به سخن گشودی، ‌ با نیت صالح تکلم کن، ‌ و هر گاه سکوت نمودی باز دارای نیت صالح باش.
- بلاء بر ولاء گمارده شده است تا اینکه هر مدعی دروغگویی این ادعا را نکند.
- «الدنیا سجن المؤمن» رسول اکرم(ص)
- خوشحالی مؤمن در چهره، ‌ و اندوهش در قلب است. بظاهر شادمان است، ‌ اما اندرونش را خوف از ارتکاب گناه پاره و مجروح ساخته است.
- «من احب ان یکون اکرم الناس فلیتق الله، ‌ و من احب ان یکون اقوی الناس فلیتوکل علی الله، ‌ و من احب ان یکون اغنی الناس فلیلن و اثقا بما فی ید الله اوثق علی ما فی یده» رسول اکرم(ص)
«من ترعرع لغنی طلباً لما یدیه ذهب ثلثا دینه» رسول اکرم(ص)
1- هر کس توانگری را به طمع مالی که دارد، ‌ کرنش کند دو ثلث دینش را از دست داده است.
- قوم راستان رخت دنیا را در هم نوردیده‌اند، ‌ و در پیشگاه خدا بخدمت مشغولند، ‌ ذات دنیا را ضرورتاً کسب می‌کنند، ‌ و با قلب و نیت پاک بعبادت سرگرمند از کید و مکر شیطان نفس در امانند، ‌ از ارتکاب هر عمل خلاف عفتی بدروند، ‌ اوامر خدا را اجابت می‌نمایند، ‌ از سنت رسول(ص)، ‌ تبعیت می‌کنند، ‌ تمام هم و غمشان پیروی اوامر حق و اتباع سنت رسول(ص) است، ‌ در حال قدرت و توانایی از تمام مسائل دنیوی کناره‌گیری می‌نمایند.
- ای مسکین بر خود بگری، ‌ نه بر دیگران، ‌ اگر فرزندی از تو فوت شود قیامتی بر پا می‌کنی، ‌ اما دینت را هلاک کردی و قطره‌ای اشک بر آن نمی‌ریزی، ‌
- قوم راستان فقط یک هدف دارند، ‌ و آن اخراج حب تمامی اشیاء از دل، ‌ و جایگزین کردن یک محبت واحد به جای آن‌هاست. عبادت خویش را از ریا پاک کرده‌اند، ‌ برای شهرت و آوازه عبادت نمی‌کنند. خود را عبدالخالق می‌دانند، ‌ نه عبد ریا و نفاق، ‌ عبد مخلوق و حضوظ نفسانی نیستند.
حضرت ابراهیم هر گاه صبر و شکیبایی شخص فقیر و نیازمند را کم می‌دید می‌گفت:
بار خدایا وسعت مال دنیا به ما ارزانی دار، ‌ اما دل ما را از آن بیزار کن، ‌ و بر آن راغبمان مگردان که در طلبش دچار هلاکت شویم. بار خدا در تمام قضا و قدرهایت الطاف خود را شامل حالمان گردان.
- تابی اخلاص و افسرده دلی، ‌ با تو چکار می‌توان کرد؟ قلبت را تطهیر نما، ‌ تا لیاقت حضور یابی. در دلت شوق گناه، ‌ خوف از دل، ‌ امید بدیشان، ‌ و حب دنیا نهفته است. تمام این‌ها پلیدی‌های قلب است که باید در فکر پاک‌کردن آن‌ها باشی.
- در برابر کسی که از دایره‌ی شرع بیرون رفته است، ‌ شرم نداشته باشید.
- هرگاه به جلال او بنگری پرشان، ‌ و هر زمان که جمالش را بنگری مجموع. از تماشای جلال بترس و به نظاره جمال دل قوی‌دار.
- با حال ذلت و خواری از او بخواه که موجبات طاعت و بندگی را از هر جهت برایت فراهم نماید.
- خودداری از گناه امر طاهر است، ‌ اما غیرتمند بودن در ترک معاصی باطن آن است.
- این دنیا بازاری است که بعد از یک ساعت احدی در آن باقی نمی‌ماند به شب هنگام ساکنانش آن را ترک می‌کنند.
شاعر می‌‌گوید:
بازار زندگی همه یک روز بیش نیست
شب خواهد آمدن بنگر تا چه کرده‌ای
- ستم روی را تیره و دل را سیاه می‌کند.
- بدان که نفس و خلق دو دریای آتشند و دو دره‌ی هولناک؛ با عزم و اراده‌ی درست خود را از این مهلکه برهان، ‌ درد و دوای این مهالک نزد خداست.
- ای خدای واحد، ‌ ما را خاص خود گردان، ‌ از اعتنا به خلق نجاتمان ده.
- نفس در دنیا به زشتی امر می‌کند و در آخرت سرزنشگر است.
- دنیا، ‌ دار اعمال و صبر آفات است، ‌ دنیا محل رنج و عذاب است. و آخرت مکان
- هرگاه خداوند صدق ارادت تو را دید، ‌ با دیده‌ی رحمت به تو می‌نگرد.
- یکی از علماء را پرسیدند، ‌ چگونه بدین علم دست یافته‌ای؟ گفت: به سحرخیزی کلاغ و صبر شتر و آزمندی خوک و چاپلوسی سگ.
- هر آن چیزی که بدان دل بسته‌ای، ‌ و بدان اعتماد و اطمینان داری، ‌ آن بت توست.
- اگر طالب ملک دنیا و آخرتی، ‌ تمام وجود خود را به خدای عز و جل واگذار کن که بر نفس خود نیز فرمانروا خواهی شد.
«هرگاه احتمال رودکه تذکره اثر می‌بخشد این امر واجب می‌گردد ک. ا. د»
- بدان که درخواست حاجات از خلق بزرگترین عقوبتی است که شخص در دنیا بدان گرفتار می‌شود.
- تمام سلامت دین و دنیا در رضا به قضا، ‌ کوتاه‌کردن آرزوها و زهد دنیا نهفته است.
- آن دلی را که باید درمان کنی، ‌ درمان نما، ‌ و آن دلی را که استحقاق شکست دارد، ‌ بشکن.
- «یا غلام» نفس خود را با تازیانه گرسنگی بزن، ‌ از لذات و شهوات بازش‌دار. دلت را با تازیانه خوف خدا بزن. مغفرت خواهی را عادت خود گردان.
- هرگاه که ریسمان اسباب و سیم‌های ظاهری را بریدید، ‌ نفاق نیز قطع می‌شود.
- توانگری واقعی قرب خدای عز و جل است و فقر حقیقی دوری از خدا و توسل به غیر.
- «حب الدنیا رأس کل خطیئة» رسول اکرم(ص)
- «لاراحة لمؤمن مِنْ دون لقاءِ رَبِّهِ» رسول اکرم(ص)
- هر چه غیر از خداست، ‌ در حکم تندیس و بت است، ‌ این بت‌ها را بشکن و خانه دل را از وجود آن‌ها پاک نما. دی ماه 1375
- دنیا به منزله‌ی بازاری است که بزودی بسته می‌شود.
هرگاه صفای او را به تیرگی دیگران عوض کردی، ‌ بدان که از تو تکدر حاصل می‌کند. همان گونه که ابراهیم‌خلیل و یعقوب‌ چون به فرزندانشان دلبستگی پیدا کردند و با سوز دل آنان را دوست می‌داشتند مورد آزمایش قرار گرفتند.
- علامت اخلاص آنست که به مدح و ذم مردم کاری نداشته و اعتنا نکنی و چشم دوخته دست دیگران نباشی.
- بدان که زینت قلب در توحید است و اخلاص و اعتماد به خدای عز و جل، ‌ و همواره به یاد او بودن.
- بندگان خدا اگر با مردم موافقت دارند برای رضای خداوند است نه به خاطر جلب رضایت ایشان.
- اگر ایمان برایت حاصل شد، ‌ از گناهان توبه کن، ‌ عذر تقصیر به پیشگاه حق تقدیم‌ دار، ‌ و اشک ندامت از دیدگانت بر گونه‌ها جاری ساز، ‌ تا شاید بتوانی آتش قهر خداوند را خاموش کنی.
- اگر آنچه را که خواستی انجام شد، ‌ با فعل و اراده‌ی خدا منازعه مکن و بر تقدیر و اراده او لبخند بزن.
- هر که طالب مدح و ستایش دیگران باشد از دم و بدگویی آنان نیز بیم دارد.
- خداوند متعال دوستان خود را می‌آزماید، ‌ تا آنان را از کدورت‌ها صاف گرداند، ‌ و ایشان نیز همواره در در مقام خوفند، ‌ و از تغییر و تبدیل احوال هراسناک، ‌ با این که در حال امنیت هم هستند. بی‌تابند، ‌ در حالی که در آرامشند. با نفس خویش در مقابل کوچکترین غفلتی در مناقشه و جدالند. هر چقدر ساکن باشند، ‌ باز در حال پروازند. هر میزان که توانگر باشند، ‌ بیش‌تر خود را نیازمند می‌دانند، ‌ هر چه بیش‌تر امنیت حاصل کنند، ‌ زیادتر می‌ترسند. هر انداز موجبات خنده و شادی آنان را بیش‌تر فراهم کنند، ‌ بیش‌تر گریه می‌کنند.
در نهایت فرح محزونند، ‌ تمام این‌ها از بیم سوء عاقبت است که می‌دانند رب عز و جل. «لا یسْأَلُ عَمّا یفعَلُ و هم یسْأَلون»
- قیامت برای عوام محاسبه، ‌ و برای خواص معاقبه است، ‌ چرا چنین نباشد؟ مگر نه این است که آنان در دنیا در دل خویش قیامت بپا کرده‌اند؟ آری پیش از آن که به گریه افتند، ‌ خود گریسته‌اند.
- بدانید که مرگ قلب همانا غفلت از یاد خداست.
- به اصلاح خود بپرداز، ‌ و از قیل و قال و پیروی هوی نفس بپرهیز.
- «تَفَرَّغُوا مِنْ هُمُومْ الدُّنْیا ما استطعتم» رسول اکرم(ص)
- شیطان که امیر و رئیس نفس است در برابر مؤمن قدرتی ندارد.
- از خداوند بخواه تا ضمن رفع بلا مصلحت آن را نیز برایت روشن نماید.
- صبر در قبال حوادث بهترین شجاعت است.
- کسی که مدعی زهد باشد دنیا از دستش خارج می‌شود، ‌ اما زاهد واقعی دنیا را از دل به در می‌کند.
- وای بر تو! شگفتا! تو سر مست غروری، ‌ زیان کاری، ‌ اسیر شهوتی؛ قبرهای کهنه و قدیمی را بنگر و با زبان حال ساکنان آن‌ها را مخاطب قرار ده، ‌ تا از احوال خود برایت بگویند.
- مؤمن اگر خشمگین شود برای خداست نه برای ارضای نفس خویش.
- پس هرگاه در اجرای او امر خدا دست به کاری زدی، ‌ اول هوای نفس را از دل بیرون کن.
- در دلت شوق گناه، ‌ خوف از خلق، ‌ امید بدیشان، ‌ و حب دنیا نهفته است، ‌ تمام این‌ها پلیدی‌های قلب است که باید در فکر پاک‌کردن آن‌ها باشی.
- تا وقتی که به مدح و ذم مردم، ‌ و به عطا و منع آنان اعتناء داشته باشی، ‌ به جایی نمی‌رسی.
- معنای تولای خلق به خالق چیست؟ خوف از خدا، ‌ امید به خدا، ‌ سکون و آرامش یافتن با یاد او، ‌ اعتماد به ذات او می‌باشد.
- بدان که ترک شکر و سپاس حق سمی است که دینت را با آن مسموم می‌کنی.
- هوای نفس را از قلبت بران، ‌ تا به جای تیرگی‌ها، ‌ صفا و روشنایی به آن داخل شود.
- نفس در دنیا به زشتی امر می‌کند و در آخرت سرزنشگر است.
- باطن عبارت است از –اعتقاد- به توحید، ‌ اخلاص، ‌ حب دنیا را از دل راندن، ‌ و از هر چیزی دوری گزیدن.
- ای منافق، ‌ تا بکی لب از گفتار بیهوده نمی‌بندی؟ تا بکی می‌گویی من؟ تو چه هستی؟
- «عدوا المرضی و شیعوا الجنائز فانّهُ یذکِّروکم الاخرةَ» رسول اکرم(ص)
- خلق را در خارج قلبت جای ده و خداوند را در درون آن.
- هر آن چیزی که بدان دل بسته‌ای و بدان اعتماد داری آن بت توست.
- حقیقت اسلام تسلیم شدن است به خواست خدای عز و جل.
- آگاه باش، ‌ وقتی داخل قبر شدی، ‌ زن و فرزند و تمامی مردم کوچکترین نفعی برایت ندارد، ‌ پس حتی از خوردن مباح با شهوت و حرص اجتناب کن.
- عمل تاج علم است، ‌ عمل نور علم است، ‌ صفای مضاعف است، ‌ جوهریست بر جوهر، ‌ عمل به علم دل را پاک می‌دارد، ‌ و هرگاه دل پاک گردید تمام جوارح پاک می‌گردد.
- یا غلام هرگاه لب به سخن گشودی، ‌ با نیت صالح تکلم کن، ‌ و هرگاه سکوت نمودی باز دارای نیت صالح باش.
- هرکس امیدش بر خوفش غلبه کرد، ‌ به کفر و زندقه دچار می‌شود، ‌ و هرکس خوفش بر امیدش چیره شد گرفتار نومیدی می‌شود.
- حق علم را با عمل بدان و حق عمل را با اخلاص ادا کنید.
- با نفس بیش از آن که چیره شوی دوستی مکن.
- خدای عز و جل به کسی که اهل منازعه و اعتراض است عنایتی ندارد.
- با مجاهدت و کوشش می‌توان نفس را ذوب کرد.
- در محدوده‌ی دار حکمت عمل نمائید تا به دار قدرت برسید.
- از زمانی که حب دنیا را از دل بیرون کردم، ‌ قلبم به صلاح آمد.
- «حب الدنیا رأس کل خطیئة» رسول اکرم(ص)
- شادی مؤمن در چهره است و اندوهش در دل.
- وسیله‌ی رسیدن به تمام مقامات و مراتب اجرای احکام الهی است.
- کسب مال دنیا به سود اهل و اتباع و غیر می‌باشد، ‌ پس در پی آن باش که چیزی به دست آوری که سود آن مستقیماً به خودت برسد.
- خدای مهربان غیور است و نمی‌خواهد جز حب او مهر دیگری در دل انبیاء و اولیاء و بندگان صالحش باشد.
- علامت اخلاص آن است که به مدح و ذم (دیگران) مردم اعتنا نکنی.
- اگر آنچه را که خواستی، ‌ انجام نشد، ‌ با فعل و اراده خدا منازعه مکن.
- آیا از این که در انظار مردم خود را می‌آزایی، ‌ ولی اندرونت نجس است، ‌ شرمنده نیستی؟
- مؤمنین در زندان زندگی و عارفان در مقام شکرند.
- در اجرای او امر خدا و رسول بی‌باک و جسور باش.
- مرگ قلب همانا غفلت از خداست.
- به اصلاح خود بپرداز و از قیل و قال و پیروی هوای نفس بپرهیز.
- «تَفَرَّغوا من هموم الدنیا ما اسْتَطَعْتُمْ» حدیث نبوی
- ابتدا زمین قلبت را حفر کن، ‌ تا چشمه‌ی حکمت از آن بجوشد سپس با اخلاص و مجاهدت و اعمال صالحه کاخی بساز و مردم را دعوت کن.
- «وَ کَقَی بالموتِ واعظاً»
- منافق در انظار مردم از خدا شرم می‌کند، ‌ ولی در تنهایی بی‌شرم و بی‌باک است.
یکی از بزرگان گفته است: «حقیقت تقوی آن است که، ‌ اگر آنچه در دل داری، ‌ در طبقی سرباز قرار دهی و گرد بازارش بگردانی، ‌ چیزی در آن نباشد که وقتی مردم آن را ببینند شرمنده شوی.»